Tüp Bebek Tedavisi : Tıbbi isimlendirilmesi İn Vitro Fertilizasyon (İVF) dır. İnfertilite tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Kadından toplanan yumurta ile erkekten elde edilen spermin, insan vücudu dışında, laboratuvar ortamında, özel sıvılar içeren bir kap içerisinde döllenmesinin sağlanması; döllenen yumurtalardan oluşan embriyonun (ileride bebeğe dönüşecek öncü yapı) da tekrar anne rahmi içerisine yerleştirilmesi işlemlerinin bütününe verilen isimdir.
Kimlere Tüp Bebek tedavisi uygulanır ?
- Kadında tüplerin tıkalı olması ya da tüplerinin olmaması durumunda
- Ciddi erkek faktörüne bağlı infertilite ( Hiç sperm olmaması ya da sperm sayısının ya da kalitesinin belli bir değerin altında olması durumunda)
- İleri kadın yaşı ya da düşük over rezervi olması durumunda ( başarı şansı daha düşük olan diğer tedavi yöntemleriyle zaman kaybetmemek amacıyla)
- Yumurtlama problemleri, endometriozis ve açıklanamayan infertilite gibi hallerde diğer tedavi şekilleri ile gebelik elde edilemediği durumlarda.
- Bazı kalıtsal geçişli hastalığı olanlarda bu hastalığı taşımayan çocuk sahibi olabilmek için.
Tüp Bebek Tedavisi aşamaları: Tüp bebek tedavisi birkaç haftayı bulabilen bazen 1 aya uzayabilen bir süreçtir.
- Size öncelikle uygulanacak tedavi, başarı şansı ve olası riskler anlatılır. Evde uygulamanız gereken tedavilerin eğitimi verilir ve tedavi planı belirlenir.
- Yumurtalıkların uyarılması aşaması (ovarian stimulasyon):
İlk aşamada kullanılan bazı ilaçlarla ( genelde her gün belli saatte uygulanan iğneler ) ile yumurta uyarılması hedeflenir. Her gün uygulayacağınız bu ilaçlar ayrı iğneler şeklinde yapılabildiği gibi şeker hastalarının kullandığı kalem şeklinde hazır aletler sayesinde sizin tarafınızdan da kolaylıkla yapılabilir.Buradaki amaç normalde 1 adet döngüsünde oluşan yumurta sayısından daha fazla sayıda yumurta gelişimini sağlamaktır. Kişiye göre değişmekle birlikte genelde 1 hafta 10 gün süren bir süreçtir. Bu süre içerisinde belli günlerde hastaneye çağırılıp alttan yapılan vajinal ultrason ile yumurtaların gelişimi ve bazen hormon değerleriniz takip edilir. Yumurtalıklarınız ilaçlara verdiği cevap değerlendirilir ve ilaçların dozu arttırılıp azaltılabilir. Her hasta için uygulana tedavi planının , kullanılan ilaçların, tedavi süresinin farklı olabileceğini unutmayın. Bu tedaviler sonrasında yeteri sayıda ve büyüklükte yumurta geliştiğine kanaat getirildiğinde yumurta çatlatma iğnesi yapılarak yumurta toplama aşamasına geçilir.
- Yumurta toplama ve erkekten sperm örneği alınması aşaması:
Yumurta çatlatma iğnesi uygulandıktan genelde 32-36 saat sonra yumurta toplama işlemi için hastaneye çağırılırsınız. Hafif anestezi verilerek alltan bakılan vajinal ultrasona takılan küçük bir alet ve çok ince bir iğne yardımıyla yumurtalıklarınızda gelişen yumurtalar tek tek toplanır. Bu işlem yaklaşık 15-30 dakika arasında sürer
- Yumurtaları döllenmesi ve laboratuvar koşullarında embriyoların gelişiminin beklenmesi:
Yumurtalar toplandıktan sonra laboratuarda özel sıvılar içerisinde yumurta ile erkekten elde edilen sperm bir araya konularak döllenmesi beklenir. Genelde bu yöntemle yumurtaların yarısı döllenir. Daha önce bu yöntemin başarısız olduğu vakalarda ya da erkeğe ait ciddi sperm problemi olanlarda döllenme şansını artturmak amacıyla İCSİ (İntrasitoplasmic Sperm İnjectio) adı verilen bir işlem yapılır. Bu işlemde mikroskop altında seçilen sağlıklı olduğu düşünülen tek bir sperm çok çok ince bir iğne yardımı ile direkt olarak yumurtanın içerisine verilir ve döllenmesi beklenir. Bu işlem ile yumurtaların döllenme olasılığı %50-70’e çıkarılabilir.
- Embriyonun rahim içerisine yerleştirilmesi:
Döllenme gerçekleştikten sonra laboratuvar koşullarında genelde 2 ile 5 gün arasında embriyoların gelişimi için beklenir. Yumurta toplanmasında 3 ile 5 gün sonrasında hastaneye çağırılırsınız ve en sağlıklı olduğu düşünülen embriyo veya embriyolar seçilerek çok ince yumuşak bir katater (çok ince pipet benzeri yapı) yardımı ile, ultrason eşliğinde rahim içerisine yerleştirilir. Bu işlem ağrısız olduğu için ağrı kesici veya anestezi kullanılmaz.
- Kaç embriyo transfer edilir ?
Ülkemizde ve dünyanın pek çok ülkesinde son yıllarda genelde tek embriyo transferi yapılır. Daha çok sayıda embriyo transferi kuşkusuz gebelik şansını arttıracaktır ancak aynı şekilde ikiz, üçüz gibi çoğul gebelik ihtimalini de arttıracaktır. Bu da başta erken doğum gibi bir çok istenmeyen gebelik sonuçlarına yol açacaktır. Bu nedenle birden fazla embriyo transferinin yapılabileceği durumlar yönetmelikler ile sınırlandırılmıştır. Yaşınıza, daha önceki başarısız tüp bebek deneme sayınıza ve embriyo kalitesine göre birden fazla embriyo transferi yapılıp yapılamayacağı sizinle de tartışılıp her hastaya özel olarak belirlenmektedir.
- Kalan embriyolara ne olur ?
Tüp bebek tedavinizde kullanılmayan embriyonuz kalırsa iki seçeneğiniz bulunmaktadır. Bu embriyo veya embriyoları ileriki tüp bebek tedavilerinde kullanmak üzere dondurtabilirsiniz ya da kullanılmasını istemiyorsanız imha edilmesini isteyebilirsiniz.Yasal olarak sizin embriyolarınız kesinlikle başkasının tedavisinde sizin rızanız olsa bile kullanılmamaktadır.
Tedavi sonrası gebelik testi ne zaman yapılır ?
Embriyo transferinden 12-15 gün sonra kanda BhCG adı verilen gebelik testi bakılır. İlk BhCG değeriniz >10 IU/L üzerinde ise gebelik oluşmuş demektir ve 48 saat sonra sağlıklı bir artış olup olmadığını değerlendirmek üzere tekrar edilir ( genelde sağlıklı bir gebelikte her iki günde bir BhCG değerinin 2 katına çıkması beklenir). Kan değerlerinde sağlıklı bir artrış olduğu görülürse 3 hafta sonrasında ultrasonda da gebelik kesesinin görülmesi beklenir. Eğer ilk gebelik testinizde BhCGdeğeri <5 IU/L altında ise gebelik elde edilemediği anlaşılır.
- Tüp bebekte gebelik elde edilme şansı nedir ?
En çok merak edilen ancak cevabı en zor olan soru budur.Tüp bebek tedavisi infertilite tedavisinde kullanılan tedavi seçenekleri arasında gebelik elde etme şansı en yüksek olan tedavi yöntemidir. Tek bir tüp bebek denemesiyle canlı çocuk doğurma olasılığı ortalama %27 ’dir. Canlı bir bebek elde edebilmek için birden fazla deneme gerekebilir. Birden fazla denemeyle toplam oran daha da artar.
Tüp bebek tedavisinde tüm hastalar için ortak bir başarı oranı vermek mümkün değildir. En önemlisi anne adayının yaşı olmak üzere, infertilite nedeni, deneme sayısı, kullanılan tedavi yöntemleri gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak tüp bebek başarı şansı değişmektedir. Örneğin 35 yaş altındaki anne adaylarında tüp bebek yöntemi ile canlı sağlıklı bebek sahibi olma olasılığı %30-35 civarındayken, 35-37 yaş arasında bebek sahibi olma olasılığı %25, 38-40 yaş arasında %15-20 ve 40 yaş üzerinde tüp bebekle çocuk sahibi olma olasılığı %6 ile %10 arasındadır.
Unutulmamalıdır ki tüp bebek tedavisi: Başarı şansı oldukça yüksek olan bir yöntem olmakla birlikte uzun süreli olabilen , tekrar edilmesi gerekebilen, bazen ne yazık ki bunlara rağmen gebelik elde edilemediği, sabır ve inancınızı ve motivasyonunuzu yitirmemeniz gereken bir süreçtir.
Şansınız bol olsun.