İnfertilite

İnfertilite nedir?

Çocuk isteği olup 12 ay boyunca düzenli ilişkiye rağmen gebe kalamama durumudur.  Ancak 35 yaş üstündeki kadınlarda 12 ay beklenmeyip 6 aydan daha uzun süre kalınamaması durumunda inceleme başlatılmalıdır.

İnfertilite sıklığı:

Normal koşullarda evli çiftler istemeleri halinde 1 yıl içinde % 85 ihtimalle gebelik elde edebilir. Geri kalan 100 çiftten 15’i ise infertilite dediğimiz gebe kalamama durumu ile karşılaşabilir. Görüldüğü gibi sanılanın aksine infertilite sık karşılaşılan bir durumdur.

Kadın yaşı ile infertilite sıklığı artmaktadır. Örneğin 15-35 yaş arasında infertilite sıklığı %9 civarındayken ,35-39 yaş arasında %25 ve 40-44 yaş arasında ise infertilite sıklığı % 30 a kadar çıkabilmektedir.

İnfertilite nedenleri nelerdir?

İnfertilite kadın, erkek ya da her ikisi kaynaklı olabilir. Genel olarak toplumda yanlış bir inanış olarak infertilitenin daha çok kadın kaynaklı olduğu düşünülür. Oysa ki bilimsel veriler kadın ve erkek kaynaklı infertilite nedenlerinin birbirine yakın olduğunu göstermektedir. Bu nedenle çocuk sahibi olamamamktan yakınan çiftlerde kadın ve erkekte eş zamanlı olarak incelemeler yapılmalıdır.

Ne zaman araştırmak gerekir?

Sağlıklı genç hastalarda 12 ay kadar kendiliğinden gebelik oluşması için beklenir. 35-40 yaş arasındaki kadınlarda infertilite araştırmaları 6 aydan sonra başlanabilir. 40 yaş üzerindeki kadınlarda ise 6 ay beklemeden de en kısa sürede incelemeler başlanmalıdır.

İnfertilite araştırmasında hangi testler yapılır?

Daha önce de bahsedildiğiüzere; infertilite incelemesinde erkek ve kadında eş zamanlı olarak testler yapılır.

Erkeğin değerlendirilmesinde en temel test semen analizidir (spermiogram): 2-3 günlük cinsel perhiz sonrasında verilen semen örneğinin incelenmesi ile erkek açısından gebeliğe engel bir durum olup olmadığı çok büyük bir olasılıkla anlaşılır.

Kadının infertilite açısından incelenmesi için biraz daha fazla sayıda ve çeşitlilikte teste ihtiyaç duyulur.

Öncelikle genel bir fizik muayene ve adet döngüsü sorgulaması yapılır. Sonrasında adetinin 3. veya 4. günü  yumurtalık rezervini değerlendirmek açısından bazı hormon testleri yapılır ( FSH-LH-E2 ve AMH gibi ). Gebeliği zorlaştırabilecek başka hastalığı olup olmadığını incelemek açısından eş zamanlı olarak Tiroid hastalıkları ve süt hormonu salınımı ile ilgili testler de ilave edilir ( TSH-Prolaktin ). Aynı zamanda vajinal ultrason yapılarak yumurtalıklar ve rahim gebeliğe engel bir durum olup olmaması açısından değerlendirilir. Son olarak tüplerin açık olup olmadığını ve rahim içerisinde bir problem olup olmadığını değerlendirmek için HSG ( Histerosalfingografi ) adı verilen, rahim filmi olarak da bilinen işlem yapılır. Rahim filmi adetin başlamasından 6 ile 10 gün sonrası arasındaki bir dönemde yapılabilir. Uyanık ya da anestezi altında genel hatlarıyla rahim içerisinde özel bir sıvı verilerek röntgen filmi çekilmesi ile yapılan bir işlemdir.

Kadında infertilite incelemesi amacıyla yapılan temel testler bunlardır. Rutinde herkese yapılmayan ama bazen diğer incelemelere ilave işlemler de nadir de olsa gerekebilir. Örneğin rahim filminde rahim içerisinde bir kitle, perde ya da rahim şekil bozukluğundan şüphelenilirse, bunun kesin tanısının konulması ve tedavisi için Histeroskopi adı verilen rahim içerisinin ışıklı bir kamera sistemi ile incelenmesi işlemi yapılabilir. Benzer şekilde rahim filminde tüplerin tıkalı olması durumunda ya da tüplerde sıvı birikimi ( hidrosalpenks ) olması halinde Laparoskopi adı verilen karında açılacak birkaç küçük delikten kamera ile girilerek karın içi değerlendirme ve gerekirse tedavi yapılabilir.